بررسی و تحلیل مجموعه معماری دست کند زیرزمینی سامن ملایر

مجموعه معماری دست کند زیرزمینی سامن در فاصله ی 15 کیلومتری شهر ملایر و 100 کیلومتری جنوب شهر همدان واقع است. این مجموعه که در زیر بافت مسکونی شهر سامن است، شامل بیش از 50 فضای معماری دست کند زیرزمینی است که با پوشش های قوسی شکل در بستر سنگ های گرانیتی (گرانیت گل پنبه ای) و در عمق 2 تا 8 متری از سطح زمین ایجاد شده است. مهمترین پرسش مطرح در این مجموعه همانند سایر آثار دست کند ایران، موضوع تاریخ گذاری و کاربری آن است؛ به همین دلیل، در سال های 1390 ــ 1386، چهار فصل برنامه ی پژوهشی (شامل شناسایی، پاکسازی، مستندنگاری و کاوش باستان شناختی) در این مجموعه به سرپرستی علی خاکسار انجام گرفت و منجر به شناسایی 60 مورد بقایای اسکلت انسانی و یافته های فرهنگی ارزشمندی گردید. همچنین روش تحقیق در این نوشتار جهت پاسخ به پرسش های این تحقیق بر اساس پژوهش های میدانی و مطالعات کتابخانه ای است؛ بنابراین با استناد به داده های باستان شناختی بدست آمده، این مجموعه احتمالاً در دوره ی اشکانی یا قبل از آن ایجاد شده است. این مجموعه در دوره ی اوّل احتمالاً کاربری آیینی داشته و در دوره ی اشکانی کاربرد تدفینی و سپس در دوره های مختلف اسلامی بعنوان دفاعی (پناهگاه یا مخفیگاه) در برابر عوامل تهدید کننده مورد استفاده قرار می گرفته است.